In het straatbeeld maar ook thuis vertoeven ouders vaak achter een scherm. Met vaak bedoel ik meerdere keren per dag, soms wel elke paar minuten. Tegelijk hebben kinderen, in het bijzonder de allerkleinsten de aandacht van hun ouders nodig. Om te overleven, maar ook voor hun sociale en emotionele ontwikkeling.

Baby’s en kleine kinderen zijn zich zeer bewust wanneer de ouders wel en geen aandacht hebben.
Kinderen gedijen het best bij betrouwbare, aandachtige ouders. Bij liefdevolle aandacht. Niet dat alles om de kinderen hoeft te draaien, maar de momenten samen hebben ze onverdeelde aandacht nodig.
Als je achter een scherm zit, bijvoorbeeld onder het eten, tijdens het spelen of wandelen scherm je jezelf letterlijk af.
Je kunt je ook figuurlijk afschermen, door je emotioneel af te sluiten voor je kind.

Een gezin zit aan tafel. Photo by Tyson on Unsplash

Kostbare herinnering

Een paar weken geleden, was er een moeder met een zoontje van zo te zien nog geen twee, dat aan het huilen en spartelen was in een buggy.
Een half uur later kwam ik ze opnieuw tegen en zag het er nog hetzelfde uit.
“Hij probeert contact te maken. Ik zag jullie een half uur geleden ook al.”
De moeder zei dat hij niet de hele tijd aan het huilen was.
O ja, hij zal ook wel eens stilvallen.
Het jongetje huilde schreeuwerig en maaide met zijn armen als een drenkeling.
Er was een andere vrouw die mij onverwachts bijval gaf. Zij vond het negeren van een kind een verkeerde methode. Je kunt je kind ook optillen. De moeder meende dat je het kind daarmee kan verwennen. Hij huilde om zijn speentje en je moet hem niet zijn zin geven. Ik probeerde uit te leggen dat je hem niet zijn zin hoeft te geven, maar wel in contact kan blijven.
Dat werd niet gewaardeerd, de moeder bleef defensief.
Ik was positief verrast door die mevrouw die me onverwachts bijval gaf. Meestal als iemand anders zich erin mengt, kiest die partij voor de ouder en het kind lijkt helemaal niet mee te tellen.
Even later kwam ik haar weer tegen en bedankte haar uit de grond van mijn hart.
We praatten even na. Zij was oma vertelde ze en is helemaal niet van het laten huilen, maar van het optillen.
Ze gaf toe dat het opvoeden moeilijk kan zijn, als een kind veel huilt.
We zagen dat de moeder even later het jongetje op de arm had, dat nu ook ontspannen was.
Ik grijnsde. Ik heb vaker gezien dat als iemand zich onbespied waant, die toch het kind uit de wagen haalt.
Even later zat die wel in de wagen, maar hij zei rustig iets tegen zijn moeder en zij antwoordde.
Ik weet nu al dat dit een kostbare herinnering blijft. 😉

Moeder draagt haar kleine kind: Photo by Colin Maynard on Unsplash

Het effect van niet beschikbaar zijn van de neurologische ontwikkeling van een kind

Er is steeds meer wetenschappelijke onderbouwing dat niet beschikbaar zijn als het kind contact zoekt, zijn ontwikkeling remt. Dat gebeurt op verschillende manieren. Stress remt het vermogen om (nieuwe) dingen te leren. De emotionele en verstandelijke ontwikkeling verloopt dan trager. Hoe komt het toch dat zoveel kinderen al met een taalachterstand aan de kleuterklas beginnen?
Ook is genegeerd worden nadelig voor de band tussen ouder en kind.
Daarnaast zorgt hevige, aanhoudende stress dat de adrenaline door het lichaam giert. De bloeddruk is verhoogd, de hartslag versneld.
Hevige stress kan hersenneuronen doen knappen. Het zorgt dus op den duur voor licht hersenletsel, wat zich weer uit in een te scherp afgesteld alarmsysteem, hoge gevoeligheid voor stress, emoties niet kunnen regulieren, minder empathisch vermogen en minder sociaal zijn. Als je steeds aan het overleven bent, wordt je vanzelf wel zelfzuchtiger. Als je een tekort ervaart, dan deel je niet graag met anderen of het nu gaat om aandacht, tijd of speelgoed.

Positief voorbeeld

Andersom zie ik kinderen die een goed contact hebben met de ouders, oplettend zijn, attent en sociaal. Ze helpen bijvoorbeeld graag met boodschappen doen. Dit doen ze uit zichzelf en met plezier.
Ze praten beter (al is het maar omdat ze niet tevergeefs hoeven roepen), ontwikkelen zich beter.
Er is ruimte in hun hoofd en hun hart om nieuwe vaardigheden te leren, informatie op te slaan en open te staan voor andere mensen.
Het is belangrijk om kinderen bij te staan, zeker in een omgeving die niet vertrouwd voor hen is.
Het argument dat je kind hier al vaker is geweest, gaat niet op. Voel je je automatisch veilig en vertrouwd als je al een paar keer door dezelfde louche buurt bent gelopen?
Het is al langer bekend dat teveel schermtijd nadelig is voor de ontwikkeling van het kind. Het gaat dan om de tijd die kinderen zelf achter een scherm doorbrengen.

Blik ontwijken

Nu wordt het ook steeds duidelijker dat als ouders met hun mobiel bezig zijn in het bijzijn van hun kleine kinderen, dit ten koste gaat van de ontwikkeling en de band. Niet alleen vanwege het voorbeeld dat ze geven, maar omdat ze dan niet beschikbaar zijn voor contact.
Van de week zag ik nog een moeder die de wandelwagen voortduwde met haar voorarmen. Ze leek te slaapwandelen, ging helemaal op in haar smartphone.
Haar dochtertje, weliswaar met het gezicht naar haar toe, voelde zich duidelijk niet senang. Met een verdrietig en angstig gezicht keek ze van links naar rechts. Ze leek het aanblik van haar moeder met een scherm voor haar gezicht te ontwijken.
Voor een klein kind is het pijnlijk en niet te begrijpen dat de ouder steeds met een apparaatje bezig is, om plaats van contact te hebben, samen te zijn.
Kleine kinderen zijn zich nog niet bewust dat het ligt aan de verslavende werking van het scherm. Ze hebben het gevoel er niet toe te doen.
Ik zie soms dat ouders hun peuter of zelfs baby hun smartphone aanreiken, als het probeert contact te maken.
De ouders laten bijvoorbeeld een filmpje zien. Alsof ze alleen via hun telefoon nog kunnen communiceren.
Ik ben van mening dat smartphonegebruik geen plaats moet hebben in een gezin met een baby en/of peuter.
Alleen functioneel gebruik. Bijvoorbeeld een telefoontje met een dokter. Of je medeleven tonen als iemand slecht nieuws heeft of iets rots heeft doorgemaakt.
Bewaar het onderhouden van je contacten en lange telefoongesprekken liever voor als de kinderen er niet bij zijn.
Uit onderzoek van de Quest blijkt dat ouders meer tijd met hun kinderen spenderen dan vijftig jaar geleden.
Maar de kwaliteit is belangrijker dan de kwantiteit.

Ouders hebben ook een leven

Ouders zullen terecht zeggen dat ze ook wel eens een moment voor zichzelf willen. Vroeger werd en ook televisie gekeken, gelezen en kletsten volwassenen met elkaar.
Maar uit onderzoek blijkt ook dat mensen elke vier minuten op hun scherm kijken. De aandacht voor hun kinderen is dus heel gefragmenteerd. Ouders zijn steeds met hun contacten bezig. Het contact met hun kinderen wordt steeds doorbroken.
Een boek of zelfs de televisie eist niet zo de aandacht, is is continu de televisie aanhebben ook niet goed voor de interactie met je kind. Sowieso is het raadzaam schermtijd te beperken.

Wederzijds respect

Gelukkig zie ik ook voorbeelden van ouders en kinderen die een natuurlijk en respectvol met hun kinderen omgaan.
Zoals een vader en moeder met hun dochtertje van drie. Zij hielp ontspannen en opgewekt mee met boodschappen in de winkelwagen leggen. Zij had er duidelijk plezier in. Er was vanzelf contact, zonder dat de ouders steeds actief met het kind bezig hoefde te zijn. Er was een natuurlijke samenwerking.
Ook zie ik dan dat de ouders ontspannen praten met hun kinderen.
Dat is weer goed voor de band en ook voor de taalontwikkeling.
Natuurlijk moeten ouders ook gewoon hun dagelijkse bezigheden kunnen verrichten, zoals boodschappen doen, het huishouden.
Zoals uit een bovengenoemd voorbeeld blijkt, kun je kleine kinderen daar juist goed bij betrekken.
Kleintjes vinden het ook leuk om mee te helpen met taakjes.
Hoe minder je je telefoon ertussen laat komen, hoe meer tijd je hebt voor wat je echt moet en wilt doen.
Je kunt beginnen met de telefoon in een andere kamer zetten en notificaties uitzetten.
Laat dus ook de kleintjes deelnemen aan het dagelijks leven. Geef ze een lidmaatschap van het gezin.

Bronnen:

Je telefoongebruik heeft een slechtere invloed op je kind dan je denkt! 
Taalontwikkeling kind lijdt onder smartphonegebruik ouder

www.quest.nl/mens/lifestyle/a32473611/is-het-slecht-voor-kinderen-als-ouders-veel-naar-hun-telefoon-kijken

PS: Misschien valt het op dat ik al even geen aanbod heb gedaan. Voorlopig blijf ik gratis voorlichting geven en ook voor een coaching traject om de band met je kind te versterken blijf ik beschikbaar.
In welke vorm ik mijn missie voortzet, daarin ben ik nog mijn weg aan het vinden.

Benader me gerust als je een vraag hebt over (de relatie met) je kind

kind-zijn@kpnmail.nl

06-83992975

In mijn boek Wat je niet verteld is, ga ik ook in hoe je de band met je kind kan onderhouden en ook nog aan jezelf toekomt.