Hoe communiceer je met jonge kinderen?

Ik luisterde naar een interessante podcast op Schrijfvis.nl over Begrijpelijke Taal.*
Deze expert Geesje Tomassen heeft zelf een broer met een verstandelijke beperking. Ze vond het vervelend voor hem dat ze hem steeds moest helpen om brieven (van instanties) te begrijpen.
Hij kan lezen en ook gesprekken voeren, zolang er duidelijk gecommuniceerd wordt.
Je kunt praten op een manier die iemand buitensluit of erbij betrekt.
Daar maak ik een bruggetje naar jonge kinderen.
Je kunt praten op een manier die de kinderen erbij betrekt of buitensluit.

Voorbeeld

Ik zag laatst een stel met twee kleine kinderen in een buggy, een baby en een peuter. De ouders hadden het over de hypotheek. De kinderen hingen erbij met verdrietige gezichtjes. Onbedoeld werden ze buitengesloten.
Je kunt beter over ‘volwassen’ zaken praten als de kinderen op bed liggen. Of als de kinderen iets voor zichzelf aan het doen bent.

Niet dat je in een babytaaltje hoeft te praten tegen je baby, maar zeg dingen die te maken hebben met hun dagelijks leven en met hun ervaringen.

Geef je kind een lidmaatschap van het gezin

Je gaat samen naar buiten. Met je aandacht bij het kind blijven, zal het kind een veilig en vertrouwd gevoel geven. Ben je met hoofd bij andere zaken, dan laat je je kind eigenlijk alleen. Het verstoort de sfeer die jullie samen hebben. Het kind voelt dat en trekt zich terug in zijn schulp, of probeert juist de aandacht te trekken.
Ook tijdens het boodschappen doen of huishoudelijke klusjes kun je aanwezig zijn. Door die harmonie zal het kind ook makkelijker meegaan in die flow.
Geef het kind het lidmaatschap van het gezin, hoe klein het ook is. Vorm samen een team.
Kinderen helpen graag mee, bijvoorbeeld met boodschappen in de wagen leggen of met klusjes in huis. Vooral als dit in een sfeer van vrolijkheid en ontspanning gebeurt. Ze krijgen er zelfvertrouwen van, ze voelen zich nuttig.
Samenwerken is ook communiceren.

Uitlaatkleppen

Kleine kinderen uiten zich vooral lichamelijk. Goed naar hun lichaamstaal kijken, kan helpen een driftbui te voorspellen en vaak ook voorkomen.
Het lijkt vaak uit het niets te komen, maar vaak bouwt de spanning zich op.
Geef kinderen uitlaatkleppen, zoals buitenspelen. Tijdens vrij spel kunnen ze ervaringen verwerken.
Communiceren gaat niet alleen in woorden, maar ook je blik, toon van je stem, lichaamstaal en je intenties.
Kinderen verhouden zich niet alleen tot hun ouders, maar ook de omgeving, de natuur en de kosmos. We maken deel uit van een groter geheel.

Ontdekken

Voor kinderen is alles nog nieuw. De vogels, insecten, bomen, planten en bloemen. Zij staan er bij stil, daar waar veel volwassenen aan voorbij gaan. Het is belangrijk dat volwassenen beantwoorden wat kinderen willen delen.
Een baby kan de ‘wereld’ overzien, vanaf de draagzak.

Het is belangrijk om naar kinderen te luisteren. Niet in de zin van dat je hen op een voetstuk zet en ze op hun wenken bediend worden. Luisteren gaat dieper dan hun woorden aanhoren en daar al dan niet gehoor aan geven. Luisteren naar wie ze in essentie zijn en hun wezenlijke behoeften.
Wat willen ze echt vertellen of delen? Ze kunnen daar niet altijd de woorden voor vinden.
Volwassenen kunnen hun eigen gevoelens en behoeften waarnemen en erkennen en hun kinderen ook leren hun behoeften en wensen helder te zien en te erkennen.
Waarbij de behoeften van iedere gezinslid gelenigd worden.

Respectvol communiceren

Het is nodig om stevig in het leven te staan, je niet laten meeslepen door je eigen emoties. Dat vraagt bewustzijn en geestelijke training.
Ik zie gelukkig ook vaak een ouder en een kind die vrolijk babbelen, bijvoorbeeld tijdens het boodschappen doen.
Tijdens een kennismaking voor Centraal Wonen was er ook een moeder met twee jonge kinderen, een kleuter en een peuter. Ze leken hier al thuis, terwijl het kandidaten waren. Haar kleuter had allemaal vragen. Over het wel en wee in het Centraal Wonen en over een heks. De moeder reageerde serieus en respectvol.
Ze vroeg naderhand ook of zijn vraag goed is beantwoord.
Helder communiceren leert kinderen ook om zelf duidelijk te zeggen wat ze nodig hebben.
Kinderen die een goed contact hebben met hun ouders, hebben een betere woordenschat.

Eerlijke communicatie

Kinderen verwijten maken, als ‘dan loop je toch maar weg’ of ‘gisteren’ was je ook niet lief’ of ‘Overal moet je om huilen’, trekt kinderen uit het hier en nu.
Ik zou sowieso voorzichtig zijn met woorden als altijd, nooit, overal en nergens, alles en niets.
Zulke uitspraken zijn negatief emotioneel. Het is ook niet zuiver of eerlijk. Kinderen kunnen er niets mee, behalve nog meer in de weerstand schieten.
Neem verantwoordelijkheid voor je eigen emoties. Je genereert ze zelf.
Uitspraken als: “Je maakt me boos”, slaan nergens op.
Door verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen emoties, schep je een veilige omgeving voor je kind.
Als een kind ongewenst gedrag vertoont, benoem het liever concreet.
“Je blijft huilen en vragen om snoep. Je hebt al genoeg gesnoept vandaag. Teveel is slecht voor je tanden en je krijgt er buikpijn van.”
Je kunt hun gevoel erkennen door te zeggen: “Ik begrijp dat je verdrietig bent.”
Soms gaan kinderen zo op in hun gedoe dat ze zichzelf er niet meer uit kunnen trek-ken. Daar ga ik een volgende column op in. Hoe je ze kunt helpen om tot zichzelf te komen.

Voorbeelden

Nog meer dan wat je tegen kinderen zegt, leren ze van wat je ze voorleeft.
Wil je bijvoorbeeld dat ze respectvol zijn naar dieren, behandel zelf dieren met respect.
Wil je dat je kinderen naar je luisteren, luister dan ook naar hen. Nogmaals, niet door alles te doen wat ze willen, maar door aandacht te hebben voor wat er in hen leeft, liefdevol aanwezig te zijn.
Eerlijkheid is wezenlijk voor een goed contact. Zeg wat je doet en doet wat je zegt. Nee, je hoeft niet altijd consequent te zijn. Soms vraagt de situatie juist om een flexibele houding. Wees vooral betrouwbaar. Kinderen zullen je dan eerder volgen, je leiding accepteren.

Daarnaast voelt het ruim en licht van binnen als je eerlijk bent.
Liegen tegen kinderen of hen zaken beloven die je hen vervolgens ontzegt, beschadigt de relatie.
Er zijn partners die uit elkaar gaan vanwege leugens en bedrog. Een klein kind zal niet snel weggaan, niet fysiek. Maar hij kan wel uit contact gaan.
Vertrouwen is het fundament voor een goede relatie.
Benoem ook vooral de momenten die goed gaan. “Je ging rustig spelen in de wachtkamer.”

Je eigen blinde vlekken zie je niet. Je kunt niet vanaf een afstand naar jezelf kijken. Wil je leren om eerlijk te communiceren met je kind en hen te betrekken bij het dagelijks leven?
Mail, bel of app me dan.
Sarah Morton
kind-zijn@kpnmail.nl
Tel: 06-83992975

Gratis inspiratie over kinderen gezond en natuurlijk laten opgroeien?
Schrijf je in voor de nieuwsbrief.

*Titel podcast:
Laaggeletterdheid-expert Geesje Tomassen over onbegrijpelijke teksten van de overheid, haar laaggeletterde broer, B1-taal, jargon en de onzin van woorden als ‘ventileren’.