Kinderombudsvrouw spreekt zich uit over taxi-vervoer leerlingen

70.000 kinderen in Nederland zijn aangewezen op speciaal (taxi)vervoer

Meestal omdat de school ver weg is. Het gaat om kinderen met een beperking of met bijvoorbeeld Autisme of ADHD. Het kwam op het Jeugdjournaal. (1)
Kinderen die met een taxi-bus naar school worden gebracht en na school weer thuis worden gebracht, ervaren veel stress, soms zo veel dat ze lessen missen.
Ze kunnen zich niet goed concentreren.
Een autistische jongen van twaalf werd geïnterviewd. Hij is gevoelig voor prikkels en zit dan in de taxi met kleuters die naar elkaar gillen. De rit duurt meer dan een uur.
En hij is al moe, omdat hij om half zeven moet opstaan. Voor veel volwassenen is dat een normale tijd, maar kinderen en jongeren hebben meer slaap nodig dan volwassenen.

Lange dagen

Door de taxi maken de kinderen lange dagen. Waar ‘gewone’ kinderen gemiddeld 2 uur per week onderweg zijn van en naar school, zijn kinderen op het speciale onderwijs 10 uur of soms wel 16 uur per week onderweg. (2)
Ook kleuters. Die ervaren net zo goed stress. Ze gillen vast niets voor niks.

Ook komen veel kinderen te laat op school. En na ruim een uur stil te hebben gezeten, moeten ze meteen naar de les. Ze kunnen niet even hun benen strekken.
Er zijn wel scholen die er rekening mee houden. Zo vertelt een directeur dat kinderen zo gestrest arriveren op school dat ze eerst tot rust moeten komen en daardoor lestijd missen.

Er zijn voorbeelden waar de gemeente wil dat het kind met het openbaar vervoer gaat. Het kan gaan om jonge kinderen, onder de tien jaar. Die kunnen vaak nog niet zelfstandig naar een andere stad reizen.

Andere oplossingen

Het zijn goede punten die de ombudsvrouw noemt. Toch mis ik nog voorbeelden.
Bijvoorbeeld: waarom kunnen ouders zelf niet hun kinderen naar school brengen?
Het past vaak niet met de werktijden, vaak werken beide ouders, of hebben ze meer kinderen die ze naar school moeten brengen.
Aan de andere kant: Wat is het verschil met een ‘gewoon’ kind? Behalve de afstand, want als een kind naar het speciale onderwijs moet, dan is dat meestal buiten de stad.
Mogelijk is er iets te regelen met familie, buren of met vrienden?
Kunnen ouders om de beurt de kinderen naar school brengen.

Is er echt geen mouw aan te passen? De werktijden zijn binnen veel bedrijven behoorlijk flexibel, als de taken maar afkomen. Ook is het vaak mogelijk om deels thuis te werken, bij datzelfde bedrijf. Zeker in Covidtijden.

Een idee is dat een groepje ouders dat elkaar kent bij toerbeurt de kinderen naar school brengt.
Of dat ouders die geen auto hebben, zelf hun kind begeleiden naar school, met het openbaar vervoer. Het voordeel is dat het kind dan eerder wegwijs raakt in het openbaar vervoer.

Zelfstandig leren reizen

In veel gevallen (zeker bij kinderen vanaf een jaar of twaalf) zou het mogelijk zijn om zelfstandig te leren reizen en zou dit ook beter zijn voor de ontwikkeling en zelfvertrouwen van deze jongere.
Maar dan zou er ook training moeten komen om dit te leren. Niet alle kinderen kunnen dit op eigen houtje. Zoals ook niet ieder kind van het een op het andere moment op een fiets stapt en kan wegfietsen, zonder oefening te hebben gehad.
Als de gemeente vindt dat een kind best zelfstandig zou kunnen reizen, zou deze ook begeleiding moeten bieden om dit te leren. Je gooit een kind dat nog niet kan zwemmen ook niet in het diepe water. Zeker niet zonder toezicht. Je laat een kind eerst wennen aan het water, leert hem om zelf te zwemmen, zodat hij zich kan redden in het water.

Soms is er een cursus of training om leerlingen zelfstandig te leren reizen. Het vergroot de zelfredzaamheid en ook de wereld van deze jongeren. Klasgenoten kunnen ook een stukje samen reizen. Dat versterkt ook de band met elkaar.
Bovendien kunnen zelfstandig reizende leerlingen ook makkelijker vriendschappen onderhouden, omdat ze bij elkaar langs kunnen komen.

Mijn eigen ervaring is dat scholen er alles aan doen om sommige kinderen in het taxi-busje te houden. Het gaat om kinderen met een normaal leervermogen en intelligentie, maar bijvoorbeeld met psychische problemen. Kinderen als ik destijds. Mijn ouders werd aangepraat dat ik niet zelfstandig zou kunnen reizen. Ik wist ook niet hoe ik mezelf uit dit moeras kon trekken.
Hoe hulpbehoevender een leerling lijkt, hoe meer subsidie een school kan vangen voor de ‘begeleiding’.

Want wat doet het met een kind als hij zich steeds maar heen en weer te wordt gereden. Zo verliest hij toch elk richtingsgevoel en controle? Notabene in de levensfase dat hij zelfredzaam wil worden, op eigen benen wil leren staan.
En wat doet de combinatie van chronische stress en gebrek aan lichaamsbeweging in de periode tussen kind en volwassene in? Zo verzwakt toch het hele bouwwerk?

Aan ouders en verzorgers: als uw kind aangeeft zelfstandig te leren reizen of anderzijds laat merken meer vrijheid nodig te hebben, help hem daarbij.
Bijvoorbeeld door samen naar school te fietsen of samen met het openbaar vervoer naar school af te leggen. Het kind leren bewust om zich heen te kijken waar hij is. Welke halte hij in en uit moet stappen, waar hij eventueel over moet stappen. Nog een stuk naar school lopen. Ook niet onbelangrijk: scenario’s oefenen als iets anders loopt, bijvoorbeeld bij een vertraging.

Onveilig

Denk niet te snel dat het kind deze zelfstandigheid niet aankan. Het overgeleverd zijn aan een taxi-bus is vele malen stressvoller en ook onveiliger. Er zijn zelfs incidenten dat kinderen vergeten worden en achtergelaten in een afgesloten busje. Een meisje werd gevonden door buurtbewoners. Ze bevrijdden haar door de ruit in te slaan.(3)

Openbaar vervoer is veiliger dan speciaal vervoer. In de taxi is pesten vaak schering en inslag. Omdat kinderen zo dicht op elkaar zitten, kunnen ze geen kant op.
Vaak worden ze behandeld als vee, haastig het busje in gedreven. Veel chauffeurs hebben niets met de kinderen die ze vervoeren. Gelukkig zijn niet alles chauffeurs zo, sommigen hebben wel belangstelling voor de kinderen.

In een ander filmpje (4) is een jongen aan het woord die een uur te laat van school werd gehaald en dan pas om vijf uur thuis was. Het valt op dat die jongen strompelt de eerste passen.

Handreiking

Sommige kinderen en jongeren zouden best zelfstandig kunnen reizen, maar durven dit niet op eigen houtje. Tenzij er iemand is die met hen gaat oefenen.
Bij deze bied ik aan om uw kind stapje voor stapje zelfstandig te leren reizen. Ik maak hem wegwijs, waarbij we samen de rit naar school maken. Welke bus of trein hij moet instappen, op borden leren kijken, de chauffeur te woord staan.
Naarmate hij eraan toe is laat ik hem steeds meer zelf doen, totdat hij in staat is om de reis alleen te maken.
Dit is een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van jongeren, die ook doorwerkt in andere gebieden van hun leven. Ze krijgen meer zelfvertrouwen en durven meer. Ze bloeien op en veel ‘probleemgedrag’ verdwijnt als sneeuw voor de zon.
Niet dat hun leven nu rimpelloos verloopt, maar zelfstandigheid werkt wel als een opwaartse spiraal.

E-mail: redactie@dus-sarah-morton.info
Mobiel/Whatsapp: 0683992975

Bronnen.
1)jeugdjournaal.nl/artikel/2299448-kinderen-met-een-beperking-hebben-vaak-slecht-vervoer-naar-school.html

jeugdjournaal.nl/artikel/2399432-kolcho-zit-elke-dag-meer-dan-een-uur-in-de-bus-naar-school.html

2) nos.nl/artikel/2299454-nog-steeds-problemen-met-leerlingenvervoer-er-moet-anders-gedacht-worden

3) nos.nl/nieuwsuur/artikel/2009834-leerlingenvervoer-ernstig-onder-de-maat

4) jeugdjournaal.nl/artikel/2333947-ook-speciaal-onderwijs-is-weer-begonnen-maar-niet-alles-gaat-goed.html