Verstrikt

Sommige ervaringen blijven je bij, omdat je je vanaf dat moment makkelijker in bepaalde situaties kunt verplaatsen.
Enkele weken geleden was ik onderweg op de fiets, toen mijn schoenveter bleef haken aan een trapper. Bij elke slag draaide de veter zich strakker vast. Dit gebeurde in een seconde tijd. Ik zette de fiets stil (dat kon ook niet anders), maar afstappen lukte niet, omdat mijn schoen vast zat.

Het enige wat ik kon bedenken was de fiets neerleggen. Dat lukte. In lichte paniek probeerde ik de veter los te maken. Paniek omdat ik me kwetsbaar voelde en niet wist hoe mensen zouden reageren en wat ze zouden doen. In mijn leven was ik al vaak bespot, gepest of uitgekafferd als iemand me zag worstelen.
Ik kon niet uit de schoen stappen, want de veter zat strak om de schoen heen. Door de vergeefse inspanning raakte ik redelijk buiten adem.

De meeste mensen reden of liepen gewoon door en bekeken me hooguit minzaam. Sommigen zeiden iets tegen elkaar of lachten. Totdat er een jongen van een jaar of vijftien langskwam. Hij had een rustige, vriendelijke uitstraling.
“Gaat het?”
“Niet bepaald.”
Hij bleef bij me staan. Intuïtief begreep hij wat ik nodig had. Hij deed verder niets, maar was op een geruststellende manier aanwezig. Ik voelde zijn betrokkenheid.
Toen ik er eindelijk in slaagde om de veter los te maken, bedankte ik hem. Hij leek ook opgelucht, dat ik mezelf bevrijd had.
(Als hij de veter voor me had losgekregen, dan was ik ook blij en dankbaar geweest, maar het was beter voor mijn zelfvertrouwen om het zelf op te lossen.)
We zeiden elkaar gedag en we vervolgden weer rustig onze eigen weg.

Om misverstanden te voorkomen, het is niet de orde van de dag dat ik in de knoop raak 😉
Maar door deze belevenis besefte ik dat (vooral) kinderen ook dit soort ervaringen hebben. In situaties verstrikt raken. Soms werken ze zichzelf onbedoeld in de nesten. Zoals een kind dat hoog in een boom klimt en er niet meer uit durft. Of een kind dat met zijn voet ergens blijft haken en niet zelf los kan komen. Soms komen ze door toedoen van anderen klem te zitten. Het gebeurt dat mensen de andere kant uit kijken. Zelfs als ze verantwoordelijk zijn voor het kind.
Een baby die tevergeefs ligt te huilen. Een kind dat een schooltaak moet doen die hij niet kan of begrijpt en dat de juf zegt: “Je moet het zelf oplossen.”
Sommige kinderen worden zelfs gebruikt als vermaak. Dat anderen lachen om hun strubbelingen.

Kinderen moeten soms ook de kans krijgen om iets zelf op te lossen. Zoals die jongen me bijstond, door alleen maar op een rustige manier present te zijn. Zo kunnen opvoeders kinderen op weg helpen om ergens op eigen kracht uit te komen. De volwassene hoeft het kind alleen te steunen en vertrouwen te geven. De ontwikkeling van het kind kan met sprongen vooruitgaan, door het groeiende zelfvertrouwen en het beroep dat wordt gedaan op zijn vindingrijkheid.
Soms hebben kinderen ook actieve hulp nodig. Een baby kan zichzelf nog niet geruststellen en heeft er behoefte aan om gedragen, gevoed en beschermd te worden.

Als een kind valt en moet huilen, zal het snel weer tot bedaren komen als de ouder het kind bijstaat, haar/zijn armen om het kind heen slaat. Het kind kan dan na een paar minuten al weer verder met spelen. Gelukkig zie ik ook genoeg voorbeelden van kinderen die zo getroost worden.
Sommige mensen zijn bang dat kinderen watjes worden als je hun pijn serieus neemt.
Maar tussen ‘Ach gossie, heb je je pijn gedaan, nu moet mama ook huilen’ en ‘Stel je niet aan!’ is nog een gezonde middenweg. De ouder kan bijvoorbeeld vragen: “Waar doet het pijn?”
Een omarming, een kus op de zere plek. Eventueel een pleister. De pijn serieus nemen, zonder te overdrijven. Zo krijg je zelfverzekerde kinderen die de signalen van hun lichaam serieus nemen.

Nog meer dan volwassenen, hebben kinderen behoefte aan een familie, groep of stam, waar ze veilig zijn en ze altijd terecht kunnen met hun noden en pijn. En waar ze hun interesses, ontdekkingen en plezier kunnen delen. Dat ze er niet alleen voor staan.
Als we dit beseffen en ernaar leven, kunnen we echt genieten van het samen-zijn.