Buggy’s en wandelwagens, ze lijken niet meer weg te denken uit het straatbeeld.
Het lijkt veilig, een kind in de riemen zetten, maar is dat ook zo?

Enkele uren per dag

Blijkens onderzoek zitten sommige kinderen enkele uren per dag ingesnoerd, en daar lijden ze onder. Het kan zelfs een lichamelijke en geestelijke kwelling worden. Geen wonder wanneer zulke kinderen ziek worden, dikwijls zichtbaar: ze zien er verkommerd uit en in plaats van lachen vertonen ze dikwijls een grimas op hun gezicht.

Als kinderen aangeven dat ze eruit willen, worden ze niet zelden genegeerd of krijgen ze een snauw. ‘Nee, want dan loop je toch maar weg.’

Lang zitten in een buggy zorgt niet alleen voor lichamelijk ongerief (zere nek en rug), maar brengt ook psychische schade toe aan een kind.

(Niet) gezien en gehoord worden

In de meeste buggy’s zit het kind met de rug naar de ouders toe. Dat belemmert het contact tussen ouder en kind. Weggestopt in de buggy worden baby’s en peuters niet of nauwelijks meer gezien en gehoord. De ouders zijn het kind vergeten en merken het niet eens als het zich ongelukkig voelt. (Wat je niet ziet, bestaat niet.) Zijn de kinderen ouder en kunnen ze zelf lopen, dan houden de ouders hen meestal wel in de gaten en reageren ze ook op wat ze zeggen of doen, maar juist de allerkleinsten, die nog in een wagentje liggen of zitten, worden vergeten.
Probeert een kind de ouders te bereiken (door te roepen, zijn armen uit te strekken en uiteindelijk wild te bewegen, te huilen of te gillen), dan wordt dat niet zelden weinig op prijs gesteld: zo’n kind is lastig en moet niet met aandacht worden beloond.
Wordt een kind langdurig genegeerd, dan kan het in paniek raken: het voelt zich verlaten, omringd door een vreemde, dreigende wereld.

Contact met het kind

Sommige ouders willen wel contact met hun kind houden als het in de buggy zit, maar dat gaat lastig wanneer het met zijn gezicht van hen af zit. In de drukte van de stad krijgt het kind intussen allerlei indrukken die het doen schrikken – een voorbijrazende auto of brommer, een blaffende hond, schreeuwende mensen. In winkelstraten ziet het kind vooral benen, buiken, billen en tassen. Moeder of vader is ver weg. Voor eenkennige baby’s en peuters, die onbekenden liever op een afstand houden, is een tocht door zo’n drukke omgeving een beangstigende ervaring.

Zit het kind in zijn buggy met het gezicht naar de ouders toe, dan gaat het contact gemakkelijker.
Uit onlangs gepubliceerde onderzoekresultaten (1) blijkt dat kinderen die met het gezicht naar de moeder zitten (er zijn vooral moeders geobserveerd), twee keer zoveel lachen; de moeder praat ook twee keer zoveel met het kind en de smartphone blijft vaker ongebruikt. Het kind voelt zich veiliger en valt makkelijker in slaap.

Psychische en sociale ontwikkeling

‘In gesprek gaan’ met het kind bevordert diens taalontwikkeling. Het leert klanken en woorden te herkennen en imiteren en kan zich zo steeds beter verstaanbaar maken. Interactie, zo blijkt uit het onderzoek, is essentieel voor de psychische en sociale ontwikkeling van het kind. De hersenen ontwikkelen zich niet alleen door rijping, maar ook door ervaringen. Emotionele verwaarlozing is zelfs op hersenscans aangetoond. (2)

Ik heb vaak gezien hoe ouders in huis gezellig en levendig contact met hun kind hebben – ze praten, spelen en lachen samen. Maar dan… gaan ze de deur uit en moet het kind in de wagen. De fopspeen gaat erin en vader of moeder is met zijn of haar aandacht bij andere zaken. Mag het kind onderweg uit de wagen, dan zie je het opleven! Het kind bestaat weer voor de ouder en krijgt de aandacht die het nodig heeft.

Still face experiment

Kinderen zijn er gevoelig voor als de ouder niet meer op hen reageert. Dat blijkt onder meer uit het ‘still face experiment’ (3). Op deze korte film zie je een moeder vrolijk en liefdevol met haar baby praten en reageren op wat hij doet of probeert te zeggen. Ze verwoordt de ontdekkingen van het kind en doet hem na (spiegelt het). Maar dan… draait ze zich van hem af en als ze zich even later weer naar hem toekeert vertoont haar gezicht geen uitdrukking meer: het kind lijkt lucht voor haar te zijn geworden. Het kind doet wat het kan om haar aandacht te trekken. Het maakt geluiden, wijst met zijn vinger, houdt zijn handen in de lucht, schreeuwt en begint tenslotte te huilen. Waarna moeder het oppakt en in de armen sluit: stil nou maar!
Dit kind wordt tenminste direct getroost, maar wat gebeurt er met kinderen die steeds weer langdurig aan hun lot worden overlaten? Relatieproblemen in het latere leven zijn het voorspelbare resultaat. Is een kind op deze manier verwaarloosd, dan zal het op de langere duur niet meer weten hoe het met anderen toenadering moet zoeken.

Essentiële ervaringen

Noodzakelijke en waardevolle ervaringen als zelf lopen, afstand en nabijheid ervaren, op ontdekking gaan, deelnemen aan het dagelijks leven, kletsen met hun moeder en vader, buiten spelen – veel kinderen krijgen het nauwelijks meer mee. Ze raken emotioneel en lichamelijk verzwakt door gebrek aan lichaamsbeweging en gebrek aan essentiële ervaringen. Omdat ze de spanning in hun lichaam niet kwijt kunnen, zijn ze vatbaarder voor angst en stress.

Spelen, wandelen en rennen is een natuurlijke manier om spanningen op te lossen en ervaringen te verwerken. De kindertijd is toch bedoeld om te ont-wikkelen? Veel kinderen worden in-gewikkeld.

Onderzoek

Uit een Brits onderzoek (4) blijkt dat maar 9% van de peuters voldoende lichaamsbeweging krijgt.
Als een kind nauwelijks beweegt, worden niet alleen de spieren dunner, maar ook de botten. Osteoporose kan ook al op jeugdige leeftijd voorkomen! Krijgen kinderen beweging, dan worden hun botten sterker, want lichaamsbeweging stimuleert de aanmaak van het botweefsel. (5)

Moderne wandelwagens slecht voor baby’s nek en rug.

In de jaren negentig kwamen er moderne (combinatie) wandelwagens (6). De autostoel kon zo van de auto naar de buggy worden verplaatst, met het kind erin. Zo werd het kind ook dat beetje lichaamscontact nog ontzegd. De autostoel is vooral geschikt voor korte ritjes, maar veel baby’s brengen er uren per dag in door. Door de onnatuurlijk gebogen houding die ze daarbij moeten aannemen, kunnen ze nek- en rugklachten krijgen.

Geen wonder dat kinderartsen steeds meer kinderen op hun spreekuur krijgen met onontwikkelde spieren, motorische stoornissen en een verkeerde lichaamshouding. (7)

Dan de klassieke kinderwagen. Daarin ligt de baby recht en dat komt de nek en rug ten goede. Maar ook daar is het gebrek aan lichaamscontact een probleem. Ik heb vaak gezien dat de ouder de baby laat liggen als het huilt en alleen probeert het ‘vanuit de hoogte’ stil te krijgen. Niet even optillen.

Gedragen worden

Veel ouders beseffen niet hoe belangrijk het voor baby’s is om gedragen en gekoesterd te worden. Worden baby’s gedragen (bijvoorbeeld in een draagdoek), wat ik gelukkig ook nog zie, dan is er vanzelf contact tussen ouder en kind. Ze liggen in een natuurlijke kromming, die lijkt op de foetushouding. Die houding is ook beter voor hun nek en rug.

Baby’s hebben veel lichaamscontact nodig om spanningen op te lossen, voor hun lichaamsbesef en om zich veilig en compleet te voelen. In een draagdoek gebeurt dit bijna vanzelf. Door de ‘wiegende’ bewegingen tijdens het dragen, valt een baby makkelijk en op een natuurlijke manier in slaap. Bovendien helpt het dragen de borstvoeding op gang te houden, omdat de moeder de signalen van haar kind (zoals honger) makkelijker herkent en het lichaamscontact ook de aanmaak van melk stimuleert. De baby zal ook eerder de tepel zoeken dan als hij in een wagentje ligt.
Het ‘wiegen’ of eigenlijk schudden van de kinderwagen, kan nooit tippen aan de diversiteit aan bewegingen die een gedragen kind ervaart.

Zelf lopen

Als peuters zelf lopen, gedragen ze zich vaak meteen socialer, wakkerder en positiever. Ze praten en lachen meer en gillen en huilen minder. Het stimuleert hun zelfvertrouwen en komt hun zelfredzaamheid ten goede. Een gezond, actief kind wil ook zelf lopen en wordt ongedurig als het lang stil moet zitten.

Kinderen die beweging krijgen, bouwen conditie op en voelen zich fitter. Ze kunnen steeds langere afstanden wandelen. Hun bloed stroomt goed door, hun spieren ontwikkelen zich gezond en ze ontwikkelen een goede lichaamshouding.

Baby- en peutertijd

De baby- en peutertijd is de meest bepalende periode voor het verdere leven. Des te belangrijker is het hen in die tijd te helpen zich zo goed mogelijk op dat leven voor te bereiden.

Sarah Morton.

Auteur van:
Wat je niet verteld is. Over kinderen in de baarmoeder, in het gezin en in de maatschappij.
Doet al tien jaar onderzoek naar opvoeding en kinderverzorging.

Bronnen en referenties:

(1) http://www.trouw.nl/tr/nl/4328/Opinie/article/detail/4441263/2016/12/29/Laat-baby-in-buggy-naar-ouder-kijken.dhtml
http://www.trouw.nl/tr/nl/39683/nbsp/article/detail/4437929/2016/12/21/Het-nieuwe-straatbeeld-appen-boven-de-kinderwagen.dhtml
(2) https://nl.express.live/2012/11/02/kijk-hoe-verwaarloosde-kinderen-minder-ontwikkelde-hersenen-hebben-dan-normale-leeftijdsgenoten-exp-180227/
(3) Still face experiment: https://www.youtube.com/watch?v=apzXGEbZht0
(4) http://www.foodlog.nl/artikel/90-procent-engelse-peuters-beweegt-te-weinig/
(5) http://www.osteoporosestichting.nl/specialist-aan-het-woord.html
(6) http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/2590146/1999/01/06/Stoere-wagen-slecht-voor-baby-s-ruggetje.dhtml

Klik om toegang te krijgen tot 1999102660002a.pdf

(7) http://www.tinekevanwesterop.nl/mijn-missie/baby-houd-je-rug-recht/

 

Over het belang van lichaamscontact.
http://www.stichtinglichaamstaal.nl/dragen-van-babys
https://www.borstvoeding.com/artikelen/kindjeaandeborst/kraamtijd/huidcontact.html